“Triết gia”, “kiến trúc sư”, “giáo sư trừu tượng”,… là những từ ngữ thường được dùng để mô tả loại tính cách INTP. Có khoảng 3% dân số mang tính cách INTP. Các INTP yêu thích lý thuyết và tin rằng tất cả mọi thứ đều có thể phân tích và cải tiến. Họ không quan tâm đến thế giới thực và những thứ thực dụng khác – theo quan điểm của INTP thì nó kém sôi động hơn so với những ý tưởng hay theo đuổi tri thức. Những người có loại tính cách này không có khó khăn để nhận thấy các mô hình mà người khác không thể thấy – điều này làm cho họ trở thành nhà lý thuyết và nhà phân tích xuất sắc.
Kiến thức được tích lũy là tài sản có giá trị nhất của bất kỳ INTP. Hãy tưởng tượng một bộ máy phức tạp không ngừng hấp thụ, xử lý và tạo ra tất cả các loại lý thuyết – đây là cách mà tâm trí INTP hoạt động. Những người mang tính cách này có tư duy logic chính xác nhất trong tất cả các nhóm tính cách – họ dễ dàng nhận thấy ngay cả những điểm khác biệt nhỏ nhất giữa hai báo cáo hay phát biểu(tuyên bố), cho dù thời gian xảy ra giữa hai lần báo cáo đó là khá lâu. Thật tồi tệ khi nói dối với một INTP, họ sẽ nhận ra ngay. Đôi khi họ có thể mơ mộng, nhưng điều này không phải là vì tâm trí của họ được nghỉ ngơi mà hoàn toàn ngược lại.
Các INTP rất nhiệt tình và vô tư khi nói đến việc giải quyết các vấn đề – họ khai thác qua các chi tiết và sau đó phát triển một cách tiếp cận độc đáo và cuối cùng là một giải pháp khả thi. Các INTP thường là những người rất thông minh và đầy nhận thức, họ vẫn có thể thiên vị trong một vài tình huống. Họ hoàn toàn thích những ý tưởng và lý thuyết mới và sẽ không bao giờ bỏ lỡ một cơ hội để thảo luận nó với người khác – tuy nhiên, quá trình tư duy không ngừng này cũng làm cho họ trông khá trầm ngâm và tách biệt, cũng như việc tưởng tượng ra một cuộc tranh luận ngay trong tâm trí họ.
Đôi khi các INTP cũng gặp khó khăn khi diễn giải suy nghĩ của họ với mọi người. Các INTP cũng có thể chuyển sang chủ đề khác trước khi đồng nghiệp hoặc đối tác của họ đã tìm ra những gì các INTP muốn nói.
Các INTP không thể chịu được công việc thường ngày – họ thà đâm đầu vào các vấn đề lý thuyết khó khăn. Các INTP thực sự không bị giới hạn khi nói đến các lý thuyết bí ẩn – nếu nó chưa có giải pháp và chủ đề là rất thú vị, một INTP có thể dành nhiều năm để cố gắng tìm ra giải pháp.
Các INTP thường rất nhút nhát và miễn cưỡng khi nói đến gặp gỡ những người lạ. Tuy nhiên, INTP cũng có thể rất thân thiện và tự tin khi họ tương tác với những người mà họ biết rõ hoặc nói về những điều mà họ quan tâm. Các INTP linh hoạt và thoải mái trong gần như tất cả các tình huống, trừ khi niềm tin hay suy luận logic của họ đang bị chỉ trích. Trong những trường hợp đó, các INTP có thể trở nên rất bảo thủ và tranh luận không mệt mỏi.
Có nhiều điểm chung với các nhóm mang có đặc tính T (Thinking), các INTP không thực sự hiểu hay đánh giá cao các quyết định dựa trên cảm xúc hay ý kiến chủ quan. Theo quan điểm của họ, giải pháp tốt là phải dựa trên suy luận logic. Tuy nhiên, điều này cũng gây khó khăn cho INTP trong việc hiểu được cảm xúc của người khác hoặc đáp ứng nhu cầu tình cảm của họ.
Những người mang tính cách INTP rất thông minh và thậm chí lập dị. Những đặc điểm này, kết hợp với năng lực sáng tạo và suy nghĩ độc đáo, tạo nên một hỗn hợp rất mạnh mẽ. Không ngạc nhiên khi các INTP có nhiều phát minh trong khoa học. INTP không quan tâm nhiều về những dự tính của xã hội và những mục tiêu “bình thường” khác như công việc an toàn – tuy nhiên, họ sẽ làm hết sức mình để tìm một môi trường mà tài năng sáng tạo và tiềm năng của họ có thể được thể hiện.
Một trong số điểm yếu của INTP là luôn luôn lo sự thất bại, không có loại tính cách nào lo xa đến như vậy. Không tự tin như những người anh em INTJ hay ENTJ, các INTP luôn nghi ngờ về hành động của họ. Ngay cả khi INTP đang tranh luận với ai đó, nhiều khả năng họ cũng đang tranh luận với chính bản thân mình.
Những người nổi tiếng mang tính cách INTP:
– Socrates, Nhà triết học
– Rene Descartes, Nhà triết học
– Blaise Pascal, Nhà toán học, Nhà triết học
– Isaac Newton, Nhà vật lý
– Carl Jung, Nhà tâm lý học
– Albert Einstein, Nhà vật lý
– James Madison, cựu Tổng thống Mỹ
– Dwight D. Eisenhower, cựu Tổng thống Mỹ
– Gerald Ford, cựu Tổng thống Mỹ
– Tiger Woods, tay golf chuyên nghiệp
Các INTP rất am hiểu, thông minh, nhưng rất khó để hiểu họ, và rất ít người có sự kiên nhẫn và quyết tâm để vượt qua lá chắn của INTP. Tâm trí của INTP không ngừng suy nghĩ với những ý tưởng, câu đố và các giải pháp – Ngược lại, giao tiếp với người lạ thực sự là phiền toái đối với INTP. Do đó, INTP có xu hướng rất kén chọn bạn bè – nếu người khác có những sở thích khác nhau đáng kể với INTP hoặc chỉ đơn giản là không thể đương đầu với dòng bất ý tưởng tận của họ, thì chắc rằng không thể trở thành bạn thân với INTP.
Các INTP có một “vòng tròn” nhỏ những người bạn tốt. Nhiều loại tính cách tìm kiếm bạn bè để trò chuyện, hỗ trợ tinh thần, sự công nhận của xã hội,… Các INTP có xu hướng bỏ qua những điều tầm thường đó và điều này cũng tự nhiên hạn chế một nhóm bạn bè tiềm năng khác. Những người mang tính cách INTP thường bị thu hút bởi các nhóm NT khác, những người cùng họ chia sẻ niềm đam mê thảo luận lý thuyết và các câu đố trí tuệ. Điều đáng nói là các INTP sẽ đánh giá cao và tôn trọng bạn bè của họ rất nhiều, và làm việc chăm chỉ để giữ cho các mối quan hệ bền vững hơn.
Các INTP thường không “ấm áp” hoặc giúp đỡ mọi người về mặt tình cảm. Nếu bạn gặp khó khăn, các INTP sẽ đưa ra các giải pháp hợp lý để giúp bạn, nhưng đừng mong đợi họ sẽ thấu hiểu cảm xúc của bạn hoặc biết cách để giải thích một điều gì đó bằng cảm xúc chứ không phải lý trí. Điều này không có nghĩa là INTP không có cảm xúc và chỉ nên được xem họ như đi bộ bách khoa toàn thư – hoàn toàn ngược lại, các INTP có thể có những tình cảm rất mạnh, nhưng chúng có thể bị kìm nén, ẩn giấu sâu bên trong, mọi người khó nhận biết được.
Tình bạn của các INTP là rất rõ ràng, mạnh mẽ và chân thành, cả hai đều ko cố gắng kiểm soát lẫn nhau và ít khi có cảm xúc thái quá. Các INTP tán dương lòng trung thành và sự hiểu biết về những ý tưởng kích thích suy nghĩ, lời khuyên hợp lý và đáng tin cậy của bạn bè – không dễ để trở thành bạn thân của một INTP, nhưng nếu bạn có xu hướng cố gắng, bạn sẽ thấy rằng một mối quan hệ như vậy là đáng nỗ lực.
Tóm lại, các INTP sống một cuộc sống bên trong tâm trí của họ, nơi tràn ngập sự tưởng tượng và náo động. Vì vậy làm cho thế giới bên ngoài dường như lu mờ với họ. Điều này khiến cho họ thiếu động cơ để hình thành và duy trì những mối quan hệ. Trong cuộc sống của mình, các INTP thường không mở rộng các mối quan hệ. Họ chỉ cần vài mối quan hệ thật thân thiết, những mối quan hệ mà họ thật sự quý trọng và nó có nhiều ảnh hưởng đến họ. Bởi trọng tâm sự chú ý của INTP chủ yếu là hướng nội, với mục đích là tìm kiếm sự rõ ràng trong từng ý tưởng trừu tượng, nên họ thường không thể đồng điệu với những cảm xúc và nhu cầu của người khác. INTP thường thấy khó khăn để hiểu rõ về người khác, và thường thu mình cho tới khi đối phương chứng tỏ rằng họ đáng được lắng nghe những suy nghĩ của INTP. Luôn đặt việc làm chủ kiến thức và sức mạnh của não bộ lên trên hết, họ sẽ chọn làm việc với những người mà họ cho là thông minh. Một khi INTP chịu bắt đầu một mối quan hệ nào đó, họ rất thành thật và chung thủy, từ đó hình thành nên sự gắn bó về mặt tình cảm thuần khiết và minh bạch rõ ràng. Các INTP thường không hứng thú hoặc không hiểu biết nhiều về những trò tán tỉnh liên quan tới những mối quan hệ. Tuy nghiên, nếu có vấn đề xảy ra mà INTP cho là không thể hòa giải được, họ sẽ từ bỏ mối quan hệ và không bao giờ quay lại nữa.
Các ưu điểm của INTP trong các mối quan hệ:
– Giàu trí tưởng tượng và sáng tạo.
– Họ rất yêu quý những người xung quanh.
– Hăng say làm những công việc họ có hứng thú.
– Thường thoải mái và dễ dãi, luôn chiều theo ý mọi người.
– Thường không quá đòi hỏi trước những nhu cầu cá nhân căn bản hàng ngày.
– Thường không lo sợ trước những xung đột hoặc những lời chỉ trích.
Các nhược điểm của INTP trong các mối quan hệ:
– Không giỏi bày tỏ cảm xúc tự nhiên.
– Không đồng cảm được với người khác một cách tự nhiên; phản ứng chậm trước những nhu cầu cảm xúc.
– Không thành thạo những công việc thực tế, ví dụ như quản lí tiền bạc, trừ khi họ làm việc ở những mảng này.
– Hay có xu hướng hoài nghi và không tin tưởng người khác.
– Có xu hướng bỏ qua những tình huống xung đột bằng cách lờ chúng đi, hoặc sẽ nổi nóng với chúng trong cơn giận dữ.
– Gặp khó khăn trong việc rời bỏ những mối quan hệ không tốt đẹp.
Các INTP rất yêu thích các phương pháp lý thuyết và ý tưởng. Sự nghiệp tốt nhất của INTP xoay quanh đặc điểm độc đáo này tạo ra một lợi thế rất lớn, vì có rất ít loại tính cách khác yêu thích lý thuyết nhiều như INTP. Vì lý do đặc biệt này, các INTP rất xuất sắc trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học (đặc biệt là trong các lĩnh vực lý thuyết cao như vật lý hay hóa học), nhà toán học, thư ký kỹ thuật hoặc các nhà phân tích hệ thống.
Các INTP rất thích tìm kiếm và phân tích các nguyên tắc và ý tưởng cơ bản. Có nhiều con đường sự nghiệp điển hình cho phép INTP sử dụng đặc điểm này, thậm chí điều này thường đi kèm với ứng dụng thực tế mà thực sự không thu hút INTP. Ví dụ, các INTP có thể trở thành nhà chiến lược tuyệt vời của công ty, các nhà phân tích kinh doanh, nhà thiết kế video game, lập trình viên hoặc kỹ sư (nghề này đặc biệt thích hợp cho INTP do tình yêu của họ cho lý thuyết).
Các INTP có xu hướng rất độc lập (thậm chí có phần lập dị), luôn đặt tiêu chuẩn rất cao cho bản thân và không thích quản lý người khác hoặc bị quản lý, đặc biệt là trong sự nghiệp của họ. Đặc điểm này không hấp dẫn trong thế giới doanh nghiệp hiện đại và các INTP nên tránh đề cập đến chúng trong một cuộc phỏng vấn việc làm – tuy nhiên, nếu quản lý của họ tỏ ra là người sáng suốt và tư tưởng thông thoáng, thì INTP sẽ là một “máy phát” không biết mệt mỏi của những ý tưởng tuyệt vời và độc đáo. Một số ngành nghề tốt nhất cho INTP tận dụng tốt những đặc điểm này có thể là tập trung vào pháp lý, tư vấn tự do hay con đường nghiên cứu pháp y hoặc thí nghiệm.
Các INTP là “con sói cô độc” điển hình và sự nghiệp đặc trưng của INTP cũng xoay quanh đặc điểm này. Họ sống trong tâm trí của mình, yêu sự cô đơn và có xu hướng xem thường cuộc nói chuyện nhỏ và các nhu cầu thiết yếu xã hội khác. Các INTP không thực sự hiểu hoặc thích thú với việc giao lưu tình cảm và ít khi dành nhiều thời gian để chuyện trò với đồng nghiệp hoặc khách hàng của họ. Vì những lý do đó, các nghề nghiệp đối mặt với khách hàng được xem là rất không phù hợp với INTP – họ sẽ làm tốt hơn nhiều trong vị trí tập trung vào dữ liệu và lý thuyết chứ không phải là người. Ví dụ, các INTP có thể là luật sư xuất sắc, các nhà phân tích dữ liệu hoặc thậm chí là nhà báo, miễn là họ tìm thấy thú vị trong lĩnh vực đó – đây là một số những sự lựa chọn nghề nghiệp tốt nhất cho những người có loại tính cách này.
Để tìm kiếm chỗ đứng trong xã hội hay cần định hướng xem mình có đang đi đúng hướng hay không, thì điều quan trọng nhất là bạn cần phải hiểu chính mình và các đặc điểm tính cách có thể tác động đến thành công hay thất bại trong lĩnh vực bạn sẽ làm hay đang làm. Bạn cần phải biết được những gì có ý nghĩa hay quan trọng đối với bạn. Khi bạn hiểu được ưu điểm và nhược điểm của mình và nhận thức được điều quan trọng và ý nghĩa đối với cuộc đời bạn thì bạn sẽ chọn được nghề nghiệp phù hợp nhất với bản thân, toàn bộ thế mạnh của bạn sẽ được phát huy. Bạn sẽ thấy yêu công việc và cuộc sống hơn.
Các INTP thường mang những đặc điểm:
– Yêu thích lý thuyết và những ý tưởng trừu tượng.
– Coi trọng kiến thức và năng lực hơn những thứ còn lại.
– Người tìm kiếm sự thật – Họ luôn muốn hiểu rõ vấn đề bằng cách phân tích những nguyên tắc và cấu trúc tiềm ẩn bên trong.
– Độc lập và lập dị, có thể gọi là khác người.
– Có tiêu chuẩn rất cao về hiệu suất làm việc – điều mà họ luôn áp dụng cho chính mình.
– Không thích những chi tiết nhàm chán.
– Hiệu quả tốt nhất khi làm việc một mình, và rất coi trọng sự tự do.
– Sáng tạo và sâu sắc.
– Không có mong muốn lãnh đạo hoặc đi theo người khác.
– Thường thông minh và mưu trí.
– Đặc biệt không quan tâm đến những ứng dụng thực tế của những sáng tạo của họ.
– Sống chủ yếu bên trong tâm trí mình, dường như tách biệt và không muốn liên can tới những người xung quanh.
– Luôn hướng tới tương lai.
– Tin tưởng vào sự sáng suốt và ý kiến của chính mình trên hết.
Dưới đây là các công việc phù hợp với INTP, đây là các công việc để bạn tham khảo, chứ không phải là tất cả (phần lớn các công việc được liệt kê là phù hợp với INTP nhưng không phải chắc chắn) :
– Nhà khoa học – đặc biệt trong nghiên cứu Vật Lí, Hóa Học.
– Chiến lược gia.
– Giáo sư đại học.
– Nhà Toán học.
– Nhiếp ảnh gia.
– Chuyên viên thiết lập kỹ thuật.
– Lập trình viên, nhà phân tích cấu trúc dữ liệu, người vẽ hoạt hình máy tính và chuyên gia máy tính.
– Thẩm phán.
– Luật sư.
– Kỹ sư.
– Người bảo vệ pháp lý và viên kiểm lâm.
– Chuyên viên khám nghiệm hiện trường.
Bạn không thể thành công nếu không hiểu rõ được điểm mạnh và điểm yếu của mình trong công việc.
Điểm mạnh của INTP trong công việc:
– Nhà tư tưởng trừu tượng và là nhà phân tích suất sắc.Các INTP rất giỏi trong việc tưởng tượng các mô hình và nhìn thấy những bức tranh lớn. Họ cũng có một khả năng ấn tượng đó là ngay lập tức nảy ra ý tưởng khác, liên kết chúng theo những cách mà thường làm bối rối hầu hết những người mang loại tính cách khác.
– Trung thực và thẳng thắn. Các INTP không hùa theo tập thể và không ẩn dụ hay vòng vo trong lời nói của họ. INTP sẽ nêu rõ quan điểm của họ và mong muốn những người khác cũng vậy.
– Khách quan. Những người có tính cách INTP là những cá nhân rất lý trí và hợp lý, họ không bị cảm xúc chi phối trong quá trình ra quyết định. Do đó, họ rất tự hào về sự công bằng và vô tư của mình trong công việc.
– Giàu trí tưởng tượng và độc đáo. Tâm trí của một INTP luôn luôn suy nghĩ, luôn sản xuất những ý tưởng bất kể là ngày hay đêm. Không ngạc nhiên, khi các INTP không gặp khó khăn với các công việc đòi hỏi tính sáng tạo, giải pháp độc đáo.
– Tư tưởng thông thoáng. Các INTP có tư tưởng thông thoáng và sẵn sàng chấp nhận những ý tưởng khác với họ, miễn là nó được tạo ra từ các sự kiện và logic. Hơn nữa, các INTP thường khá phóng khoáng khi nói đến chuẩn mực và truyền thống xã hội, phán xét người khác chỉ dựa trên ý tưởng của họ.
– Nhiệt tình. Các INTP có thể bỏ ra rất nhiều thời gian để cố gắng tìm ra một cái gì đó mà họ đang rất quan tâm Họ cũng sẽ có rất nhiệt tình khi thảo luận về chủ đề đó với người khác.
Điểm yếu của INTP trong công việc:
– Đãng trí. Các INTP có thể tập trung tất cả nỗ lực của họ vào việc phân tích một ý tưởng cụ thể, nhưng điều này thường làm cho họ bỏ qua mọi thứ khác. Họ có thể quên hoặc chỉ đơn giản là bỏ lỡ những thứ không có liên quan đến các đối tượng quan tâm của họ.
– Nghi ngờ bản thân. Các INTP có thể phân tích tuyệt vời, nhưng họ thường thiếu tính quyết đoán như các loại J . Một INTP có thể cảm thấy khá khó khăn để quyết định ý tưởng nào là tốt nhất, luôn luôn tìm kiếm thêm thông tin và nghi ngờ kết luận của riêng mình.
– Không nhạy cảm. Các INTP gặp khó khăn để “nhúng” cảm xúc vào trong quá trình ra quyết định của họ, họ tập trung tất cả nỗ lực vào việc cơ sở phải hợp lý. Do đó, họ thường có thể không nhạy cảm hoặc là bối rối khi nói đến đối phó với một tình huống cần cảm xúc.
– Rất riêng tư và khép kín. Các INTP thường không muốn để cho bất kỳ ai hiểu rõ tâm trí của họ, họ thích một mình. Họ thường nhút nhát trong môi trường tập thể (hay xã hội) và ngay cả bạn bè của INTP cũng rất khó khăn để tìm hiểu họ.
– Có thể hay “lên lớp” người khác. Các INTP thường tự hào về kiến thức và khả năng lý luận sâu rộng của họ, nhưng họ có thể dễ dàng thất vọng khi cố gắng để mô tả suy nghĩ của mình cho người khác. Các INTP rất thích trình bày ý tưởng của mình cho mọi người, nhưng giải thích như thế nào người khác hiểu được từ A đến Z là một vấn đề khác.
– Không đưa quy định và các hướng dẫn. Các INTP cần rất nhiều sự tự do và rất ít tôn trọng các nguyên tắc và truyền thống, nó đặt ra giới hạn với trí tưởng tượng của họ. Những người có loại tính cách này chấp nhận ít an toàn nhưng bù lại được tự chủ hơn.
Các nguyên tắc thành công
– Trau dồi ưu điểm: Hãy nhớ rằng điểm mạnh của bạn là sự thành thạo trong việc phân tích các vấn đề và tình huống một cách logic. Vì vậy, hãy luôn cho mình cơ hội để rèn luyện tài năng này. Bạn sẽ cảm thấy hạnh phúc thông qua những trải nghiệm đó.
– Khắc phục khuyết điểm: Không ai là hoàn hảo cả và bạn cũng vậy. Hãy chấp nhận điểm yếu (mà không tự trách cứ bản thân) sẽ tạo cho bạn sức mạnh để thay đổi cuộc sống theo hướng tốt đẹp hơn.
– Biểu lộ những suy nghĩ của bạn: Thảo luận những ý tưởng và nhận thức của bạn với mọi người sẽ giúp bạn phát triển được trực giác hướng ngoại của mình, và cả sự nhận thức về thế giới. Việc bạn sử dụng những tính cách bổ trợ tốt đến đâu rất quan trọng đối với sức khỏe và hạnh phúc toàn diện của bạn.
– Thấu hiểu mọi người: Hãy nhớ rằng mỗi người đều có cuộc sống và quan điểm riêng. Họ có quyền được bày tỏ quan điểm. Hãy tìm hiểu xem họ thuộc nhóm người nào.
– Lắng nghe mọi thứ: Đừng vội gạt bỏ mọi thứ ngay lập tức. Cứ để nó ngấm từ từ vào bạn, rồi từ đó bắt đầu phán xét. Cố gắng đừng loại bỏ những thứ ngoài tầm hiểu biết – chúng không phải là những thứ phi logic.
– Hiểu rõ và thể hiện cảm xúc của mình: Có thể bạn sẽ gặp khó khăn trong việc hiểu cảm giác của bạn về một người khác. Việc thấu hiểu cảm giác đó rất quan trọng. Đừng lừa dối người khác với sự mâu thuẫn đó của bạn. Nếu chắc rằng bạn quý trọng một người, hãy nói cho họ biết mỗi lần bạn nghĩ đến điều này. Đây là cách tốt nhất để họ cảm thấy an toàn khi ở trong phạm vi tác động của bạn, và cũng là một cơ hội để phát triển một mối quan hệ bền vững.
– Hãy rời khỏi vùng an toàn: Hãy hiểu rằng cách duy nhất để vươn lên là thoát ra khỏi vùng an toàn của mình. Nếu cảm thấy không thoải mái với một ý tưởng hay một trường hợp nào đó vì bạn không chắc chắn làm thế nào để phản ứng, đó là điều tốt! Đó là một cơ hội cho phép bản thân bạn trưởng thành hơn.
– Hãy tôn trọng các nguyên tắc xã hội: Bạn nên chấp nhận rằng xã hội được bao hàm bởi những nguyên tắc cơ bản, và nó sẽ không thể phát triển nếu những nguyên tắc đó không được thừa nhận và ủng hộ. Trong nền dân chủ, người ta phải bỏ phiếu. Gặp đèn đỏ, người ta phải ngừng xe. Nếu họ không bỏ phiếu chỉ vì đối với họ điều đó không quan trọng, vậy ai sẽ là người nắm quyền? Nếu họ không dừng xe lại khi gặp đèn đỏ bởi điều đó không nằm trong kế hoạch của họ, vậy thì làm sao chúng ta có thể lái xe an toàn? Những ưu tiên và kế hoạch của bạn rất quan trọng, nhưng bạn phải thừa nhận rằng những vấn đề của thế giới bên ngoài cũng quan trọng không kém. Đừng gạt bỏ tầm quan trọng của những nguyên tắc, dù cho chúng không có ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của bạn.
– Hãy luôn nghĩ đến những điều tốt đẹp nhất: Đừng tự làm nản lòng mình bằng ý nghĩ mình thật tồi tệ. Nhớ rằng một thái độ tích cực sẽ mang đến cho bạn những hoàn cảnh tích cực.
– Chịu trách nhiệm với chính bản thân: Đừng đổ lỗi cho người khác. Hãy suy nghĩ về cách giải quyết. Không ai có khả năng điều khiển cuộc sống của bạn hơn là chính bạn. Khi bạn đổ lỗi cho người khác nghĩa là bạn đã mất quyền chủ động.
